Opieka naprzemienna nad dzieckiem - co musisz wiedzieć? Adwokat Wrocław

Jednym z elementów, znajdującym się w wyroku rozwodowym jest sposób sprawowania opieki nad dzieckiem po rozwodzie. Obecnie, coraz większą popularność w tym zakresie zyskuje opieka naprzemienna, która polega na sprawowaniu pieczy nad dzieckiem w podobnych oraz powtarzających się okresach czasowych naprzemiennie przez oboje rodziców. 

W tym artykule przeczytasz:

• Na czym dokładnie polega opieka naprzemienna?
• Kiedy i jak można ją ustanowić?
• Jakie konsekwencję ze sobą ponosi?
• Jakie są wady oraz zalety takiego rozwiązania?

Na czym dokładnie polega opieka naprzemienna?

W Kodeksie rodzinny i opiekuńczy nie wprowadzono pojęcia opieki naprzemiennej, a znajdziemy jedynie przepisy regulujące komu i jak sąd może powierzyć opiekę nad dzieckiem (mowa o art. 57 k.r.o.). Jednakże wzmianki o takowym rozwiązaniu znajdziemy m.in. w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, która stanowi jak powinien odbyć się podział świadczenia 500+ w przypadku opieki naprzemiennej (art. 5 w/w ustawy).

Sama opieka naprzemienna, jak już wspomnieliśmy, jest jednym z sposobów wykonywania władzy rodzicielskiej. Pozwala on rozwiedzionym rodzicom na równe oraz podobne czasowo sprawowanie pieczy. Przykładowo, dziecko przebywa u matki w jednym tygodniu, a w drugim proporcjonalnie do czasu spędzonego u matki pozostaje u ojca. Miejsce zamieszkania dziecka zostaje ustalone przy jednym z rodziców (wymóg jednego miejsca zamieszkania wynika wprost z Kodeksu Cywilnego), ale jego miejsce pobytu zmienia się odpowiednio co do postanowień zawartych w porozumieniu.

Kiedy i jak można ją ustanowić? Adwokat rodzinny Wrocław

Opiekę naprzemienną ustanawia się na podstawie porozumienia stron i złożenia odpowiedniego wniosku w tej sprawie przed sąd przez rodziców. Ważkie jest jednak by wystąpiło zgodne żądanie stron co do tej materii. Dodatkowo, można ją także ustalić poprzez zawarcie ugody przed mediatorem. Niezbędne jest jednak, by móc ubiegać się o tą formę, spełnienie kilku pozytywnych przesłanek:

1. Sprawowanie pełni władzy rodzicielskiej przez obydwoje rodziców- niezbędne jest by każdy z rodziców takową dysponował, gdyż sąd nie przyzna opieki naprzemiennej w sytuacji, gdy np. z rodziców miał tą chociażby władzę ograniczoną;
2. Kluczowa rola dobra dziecka w tym przedmiocie, która musi przemawiać za takim rozwiązaniem- tutaj sąd bierze pod uwagę przede wszystkim więzi emocjonalne pomiędzy dzieckiem oraz rodzicami. Ponadto, sąd bada jak owe rozwiązanie wpłynie na zapewnienie odpowiedniego rozwoju, jak też realizację potrzeb materialnych;
3. Pisemne porozumienie (tzw. rodzicielski plan wychowawczy) oraz współdziałanie rodziców w sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem- rodzice muszą sprawować opiekę w sposób zarówno harmonijny, jak i bezkonfliktowy. Bowiem niemożliwe będzie współdziałanie, gdy rodzice nie potrafią się porozumieć w sprawach dot. dziecka, a tym samym nie są w stanie wspólnie ustalić okresu czasowego sprawowania pieczy przez każde z nich;
4. Rodzice zamieszkują w tym samym mieście, co nie wymusza cotygodniowej diametralnej zmiany otoczenia dla dziecka oraz szkoły- ta przesłanka nie wynika wprost z żadnych regulacji, ale bez wątpienia powinna być sprawą kluczową by móc mówić o bezproblemowej oraz niezachwianej opiece oraz dobru dziecka.

Muszą wystąpić wszystkie te przesłanki kumulatywnie i jednocześnie by sąd mógł ustanowić opiekę naprzemienną.

Jakie konsekwencję ze sobą ponosi?

          Zastanawiają się pewnie Państwo jak ustanowienie opieki naprzemiennej wpływa na inne aspekty związane z wychowaniem dziecka, tj. alimenty, świadczenia wychowawcze.

          Co do alimentów, to ustanowienie opieki naprzemiennej nie zwalnia z obowiązku ponoszenia ciężarów na rzecz wychowania oraz utrzymania dziecka. Jednakże, w związku z tym niestandardowym rozwiązaniem to i rozwiązania w zakresie alimentów są inne niż zazwyczaj, bowiem tutaj każdy z rodziców winnien ponosić równe koszty utrzymania dziecka. Sąd nie orzeka konkretnej kwoty, do której rodzice są obowiązani, a ograniczają się do wskazania, że leży to po stronie porozumienia rodziców.

          Przy świadczeniach wychowawczych (potocznie 500+), których głównym celem jest wsparcie rodziców przy wydatkach ponoszonych na dziecko, to kwestia ta została uregulowana ustawowo (o czym wspomnieliśmy na początku artykułu). Tutaj, każdy z rodziców uprawniony jest do połowy przysługującego świadczenia wychowawczego na dany miesiąc.

Jakie są wady oraz zalety takiego rozwiązania?

          Zaczynając od korzyści, to bez wątpienia jedną z nich jest możliwość utrzymania przez dziecko takich samych relacji z każdym z rodziców, a tym samym możliwość budowania silnych więzi emocjonalnych. Ale w każdym przypadku można upatrywać zalet tego rozwiązania w innych aspektach- przykładowo opieka naprzemienna może wpłynąć na brak konieczności wynajęcia innej osoby do opieki nad dzieckiem. Dodatkowo, dużym plusem jest faktyczne, równe ponoszenie kosztów utrzymania dziecka przez oboje rodziców a nie tylko ograniczanie roli jednego z nich do alimentów.

          Główną wadą takowego rozwiązania jest fakt, że dziecko może mieć zaburzone poczucie bezpieczeństwa spowodowane ciągłą zmianą otoczenia. Ponadto, sposób wychowania dziecka może się różnić w obu domach, czego konsekwencją może być zachwianie wpływu stosowanych praktyk wychowawczych oraz ogólna dezorientacja dziecka w tej materii. Negatywnym aspektem tego rozwiązania jest fakt, że kwestia nieograniczonej oraz bezproblemowej współpracy między rodzicami jest determinowana przez brak wystąpienia konfliktów między nimi. Owe spory wypływają niekorzystnie nie tylko na kwestie polubownego sporządzenia rodzicielskiego planu wychowawczego, ale również na kwestie stricte związane z podziałem obowiązków oraz udziałem w kosztach wychowania.

          Kluczowe dlatego jest by decydując się na to rozwiązanie brać takie aspekty pod uwagę jak: dobro dziecka, możliwość i chęć wspólnego decydowania z drugim rodzicem o życiu dziecka oraz uczucia, preferencję zarówno rodziców, jak i dziecka.