Zmiana nazwiska po rozwodzie - powrót do nazwiska
Dla wielu osób po rozwodzie zmiana nazwiska jest naturalną koleją rzeczy, początkiem nowego etapu w życiu. To, czy małżonek zdecyduje się zachować swoje nazwisko, czy też będzie chciał powrócić do swojego pierwotnego nazwiska, jest indywidualną decyzją, na którą były małżonek nie powinien mieć wpływu. Procedura zmiany nazwiska po rozwodzie jest stosunkowo prosta, jeśli przestrzega się terminu.
W tym artykule przeczytasz:
- Kto może zmienić nazwisko i w jakich okolicznościach?
- Co trzeba przygotować?
- Termin i procedura zmiany nazwiska
- Termin na zmianę nazwiska minął – co wtedy?
Kto może zmienić nazwisko i w jakich okolicznościach?
Odpowiedź na to pytanie można znaleźć w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym w art. 59. Zmienić nazwisko może małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Takie oświadczanie może złożyć od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu. Rozwód jest wydarzeniem, które zazwyczaj wywołuje negatywne emocje i dla wielu osób powrót do poprzedniego nazwiska jest ważną częścią nowego etapu w ich życiu.
Zmiana nazwiska zazwyczaj dotyczy kobiet, ponieważ to one najczęściej przyjmują nazwisko męża po ślubie, więc po rozwodzie często wracają do nazwiska panieńskiego. Jednak powrót do wcześniejszego nazwiska po rozwodzie nie jest konieczny i jest dobrowolną decyzją rozwiedzionego małżonka. Zgodnie z orzecznictwem każdy małżonek ma prawo do zachowania nazwiska, które przyjął po ślubie. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 sierpnia 2019 r. syg. V ACa 147/18 – „Zarówno mąż, jak i żona są tak samo uprawnieni do noszenia nazwiska, co do którego złożyli oświadczenie w dacie zawierania małżeństwa. Przepis art. 59 k.r.o. w żadnym wypadku nie stanowi podstawy do nakazania zmiany nazwiska rozwiedzionemu małżonkowi”. Oznacza to, że były małżonek nie ma prawa domagać się odebrania prawa swojemu małżonkowi do nazwiska nabytego przez małżeństwo.
Co trzeba przygotować? Zmiana nazwiska po rozwodzie
Przed złożeniem oświadczenia należy przygotować odpowiednie dokumenty, takie jak: dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport), w celu potwierdzenia tożsamości oraz dowód uiszczenia opłaty skarbowej. Informacje dotyczące miejsca, w którym sporządzono akt małżeństwa, i daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwodzie, mogą zostać przekazane ustnie urzędnikowi. Jeśli oświadczenie będzie złożone przed konsulem, to potrzebny będzie odpis prawomocnego orzeczenia sądu o rozwodzie lub odpis zupełny aktu małżeństwa ze wpisem o rozwodzie.
Termin i procedura zmiany nazwiska - powrót do nazwiska
Zgodnie z art. 59 k.r.o termin na złożenie oświadczenia o zmianie nazwiska wynosi 3 miesiące, jego bieg zaczyna się od chwili prawomocności wyroku rozwodowego. Należy pamiętać, że termin ten nie podlega przywróceniu ani przedłużeniu. Pisemne oświadczenie małżonka rozwiedzionego o zmianie nazwiska można złożyć w dowolnym urzędzie stanu cywilnego, nienależnie od miejsca zamieszkania ani miejscu zawarcia związku małżeńskiego.
Za granicą takie oświadczenie składa się konsulowi w polskim konsulacie. Oświadczenie musi być złożone osobiście, nie ma możliwości, by złożył je pełnomocnik małżonka rozwiedzionego. Ważną kwestią jest uiszczenie opłaty skarbowej, jeśli sprawa załatwiana jest przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, to opłata wynosi 11 zł, kwotę tą można zapłacić w kasie urzędu lub wykonać przelew bankowy na odpowiednie konto. W przypadku załatwiania sprawy przed konsulem opłata wynosi 50 EUR. Zapłacić należy w walucie, w której pobierane są opłaty, informacje o walucie i wysokości opłaty podaje konsul.
Po przyjęciu oświadczenia dotyczącego zmiany nazwiska kierownik urzędu stanu cywilnego lub konsul sporządza protokół i następnie przekazuje do urzędu stanu cywilnego, w którym znajduje się akt małżeństwa w celu dołączenia do niego odpowiedniego wpisu o nazwisku, czyli wzmianki dodatkowej, obowiązek sporządzenia i naniesienia wzmianki spoczywa na kierowniku właściwego urzędu stanu cywilnego. Kiedy wpis zostanie naniesiony, odpis skrócony aktu małżeństwa będzie zawierał aktualne nazwisko. Organ przyjmujący oświadczenie nie może odmówić żądaniu małżonka o zmianę nazwiska, jeśli spełnione zostały przesłanki z art. 59 k.r.o.
Termin na zmianę nazwiska minął – co wtedy?
Po upływie terminu na złożenie oświadczenia, zmiana nazwiska jest możliwa tylko w trybie administracyjnym na podstawie przepisów ustawy o zmianie imienia i nazwiska. Według art. 4 tej ustawy zmienić nazwisko można jedynie w sytuacji, gdy istnieją ważne powody. W szczególności, gdy nazwisko jest ośmieszające lub nielicujące z godnością człowieka, jeśli zostało ono bezprawnie zmienione, zmiana nazwiska następuje zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo posiada osoba zainteresowana lub jeżeli zmiana dotyczy nazwiska rzeczywiście używanego. Wniosek o zmianę nazwiska składa się do kierownika dowolnego urzędu stanu cywilnego, który rozpatruje każdy wniosek indywidualnie w ramach uznania administracyjnego.